De klimaat-voetafdruk van verkeer in Nederland

Dit figuur geeft een grof overzicht van de broeikas-uitstoot van vervoer in Nederland, in kg CO2-eq. per gemiddelde Nederlander per dag, in 2012 (klik op het figuur om te vergroten). Te zien is dat verreweg de meeste uitstoot (5.4 kg) wordt veroorzaakt door wegverkeer, vooral door personenauto’s (3.45 kg). De gemiddelde Nederlander in 2012 legde ruim 22 km per dag af in een personenauto. Bijna 8 km hiervan was voor werk, en 9 km was recreatief en sociaal (dit is inclusief vakanties). Hoewel de Nederlander gemiddeld ook 2.2 km per dag reisde per trein, is de uitstoot hiervan vrijwel verwaarloosbaar.

Vliegverkeer levert ook een aardige bijdrage aan broeikas-emissies, hoewel deze iets meer dan de helft is van de bijdrage van personenauto’s. De gemiddelde Nederlander reisde in 2010 naar schatting bijna 3700 km per vliegtuig, wat neerkomt op ongeveer 10 km per dag, en een uitstoot van rond de 1.76 kg CO2-eq. per Nederlander per dag.

Goederenvervoer draagt op dit figuur grofweg net zo veel bij als vliegverkeer, ongeveer 1.76 kg CO2-eq. per Nederlander per dag. Echter, dit zijn enkel gegevens voor goederentransport over de weg binnen Nederland, en voor het gebruik van landbouwvoertuigen. Aangezien we per inwoner relatief veel importeren, over relatief grote afstanden buiten Nederland, is het aannemelijk dat de werkelijke uitstoot voor transport van Nederlandse consumptiegoederen hoger ligt. Met andere woorden, per Nederlander wordt wereldwijd hoogstwaarschijnlijk (veel) meer dan 1.76 kg CO2-eq. per dag uitgestoten voor het transport van de goederen die we consumeren.


Bronnen:

  • De schatting van de totale emissies van wegverkeer (5.4 kg/persoon/dag) en spoorwegen (0.015 kg/persoon/dag) in Nederland zijn gebaseerd op totaalschattingen voor CO2, CH4 en N2O door verkeer en vervoer op Nederlands grondgebied in 2012 (http://www.compendiumvoordeleefomgeving.nl/indicatoren/nl012924-Emissies-naar-lucht-door-verkeer-en-vervoer.html?i=23-69). Dit is omgerekend naar kg CO2-equivalent met de IPCC-conversiefactoren (25 voor CH4 en 296 voor N2O). In 2012 telde Nederland ca. 16.7 miljoen inwoners.
  • De schatting van de emissies van personenvervoer en goederenvervoer in Nederland is gebaseerd op CBS-schattingen betreffende de feitelijke emissies van CO2, CH4 en N2O door wegverkeer op Nederlands grondgebied in 2012 (http://www.compendiumvoordeleefomgeving.nl/indicatoren/nl013024-Emissies-naar-lucht-door-wegverkeer.html?i=23-69). Deze gegevens geven echter een iets lagere uitstoot voor wegverkeer (4.90 kg/persoon/dag) dan de eerder gebruikte totaalschatting van 5.43 kg/persoon/dag. Uit oogpunt van consistentie met de totaalschatting ben ik uitgegaan van een uitstoot-percentage van 63.6% voor personenvervoer en 32.4% voor goederenvervoer, tov. de totale uitstoot van wegverkeer (in kg CO2-eq.). In het figuur is daarom uitgegaan van 3.45 kg/persoon/dag voor personenauto’s (in plaats van 3.11 kg/persoon/dag), en 1.76 kg/persoon/dag voor goederenvervoer (in plaats van 1.58 kg/persoon/dag). De emissies voor bestelauto’s (13.76%), vrachtauto’s (5.40%) en trekkers (13.20%) zijn op dezelfde manier berekend.

  • Personenvervoer:

    • De kilometers en percentages voor de verschillende categorieën van personenvervoer zijn afgeleid van de CBS-statistieken van het Onderzoek Verplaatsingen in Nederland (OVIN, http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/informatie/deelnemers-enquetes/personen-huishoudens/ovin/resultaten/default.htm). Ik heb de afstand per persoon per dag gebruikt voor het totaal van de bevolking in 2012 (21.6 km), en verschillende categorieën opgeteld om te komen tot de grotere categorieën werk (36%); diensten/verzorging (6%); sociaal, recreatie en ontspanning (41%); winkelen, boodschappen doen (9%) en overig (9%).
    • Voor het schatten van de CO2-uitstoot per km heb ik gebruik gemaakt van de uitstootgegevens van nieuw verkochte personenauto’s van 1998 t/m 2013 in Nederland (http://www.compendiumvoordeleefomgeving.nl/indicatoren/nl0134-Koolstofdioxide-emissie-per-voertuigkilometer-voor-personenauto%27s.html?i=5-20). Ik heb het gemiddelde genomen voor deze periode: 157 g CO2 per voertuigkilometer. Deze emissies betreffen enkel CO2, en onderschatten dus de emissies in CO2-equivalent (met ongeveer 1%). Gezien de onzekerheden in de getallen heb ik niet de moeite genomen om hiervoor te corrigeren.
    • De totaalschattingen van het gemiddeld aantal km/dag voor personenauto’s (22.3 km/persoon/dag) en trein (2.22 km/persoon/dag) zijn gebaseerd op de CBS-statistieken betreffende het gereisde aantal kilometers door personen naar vervoerswijze in 2012 (CBS/CLO/jan14, i-nl-0024), voor zowel passagiers als bestuurders (http://www.compendiumvoordeleefomgeving.nl/indicatoren/nl0024-Reizigerskilometers-personenvervoer.html?i=15-103). Het getal voor personenauto’s is iets hoger dan het totaal voor personenauto’s geschat op basis van de OVIN (21.6 km/persoon/dag), maar iets lager dan het totaal van de OVIN als enkel personen van 12 jaar en ouder worden meegerekend (23.2 km/persoon/dag).
  • Luchtvaart:

    • Het PBL schat het aantal gevlogen reizigerskilometers door Nederlanders in 2010 op 61.3 miljard (http://www.pbl.nl/infographic/mobiliteit). Voor een gemiddelde Nederlander komt dit neer op 3698 km, ofwel 10 km per Nederlander per dag. Nederland had in 2010 ca. 16.6 miljoen inwoners.
    • De uitstoot van Europese vluchten (700 - 2500 km) is ca. 200 g CO2-eq. per km, en van intercontinentale vluchten (>2500 km) ca. 147 g CO2-eq. per km (http://co2emissiefactoren.nl/lijst-emissiefactoren/). Ik heb het gemiddelde genomen, 0.174 kg CO2-eq. per km.
    • Indien wordt gewerkt met onafgeronde getallen, levert dit een geschatte uitstoot op van ca. 1.76 kg CO2-eq. per persoon per dag, voor vliegverkeer door Nederlanders in 2010. Dit is vrijwel zeker een onderschatting.
  • Emissies naar lucht door wegverkeer: http://www.compendiumvoordeleefomgeving.nl/indicatoren/nl0130-Emissies-naar-lucht-door-wegverkeer.html?i=23-69